padilla

Onze interviewserie gaat weer van start en we trappen deze af met een internationale leefstijlfanaat: Dr. Niubel Diaz Padilla, donorarts KNMG en oprichter van Cubamedic, een organisatie die medische studiereizen naar Cuba organiseert met een focus op preventie en gezondheid in context van de gemeenschap. 

Wat heeft u gestudeerd/hoe bent u op uw huidige plek terechtgekomen?

Ik heb mijn doctoraal examen geneeskunde aan de Medische Universiteit van Havana in 1990 cum laude afgesloten. Aansluitend volgde ik de Opleiding Klinische Chemie (medische specialisatie) waar ik me specialiseerde tot klinische chemicus in 1995. Van 1990-1998 werkte ik als onderzoeker in het Centro de Ingienería Genética y Biotecnología (CIGB) in Havana.

In 1998, naar aanleiding van een project dat ik schreef in samenwerking met het National Institute of Biological Standards and Control (NIBSC), kreeg ik een beurs van de Royal Society of Medicine om bij de NIBSC in Engeland te gaan werken. Ik ben ook in 1998 naar Nederland verhuisd waar ik opnieuw coschappen heb gelopen en een promotieonderzoek heb gedaan naar de rol van CRP en IgM in vasculaire occlusie zoals hartinfarct en darmischemie.

Ik promoveerde hierop in 2007. Tegelijkertijd heb ik mijn Nederlandse artsendiploma behaald. Sinds 2010 werk ik als donorarts bij Sanquin waar ik binnen maar ook buiten Sanquin opleidingen heb gevolgd: Seniordonorarts opleiding bij Sanquin en de opleiding tot profielarts KNMG bij de NSPOH.

Mijn werk tijdens Covid-19 bij Sanquin:

https://www.sanquin.nl/bloed-doneren/donorverhalen/elvira

 

Wat zijn uw dagelijkse werkzaamheden? Hoe speelt leefstijl hierin een rol?

Als donorarts werk je binnen de sociale geneeskunde en houd je bezig met het voorkomen van ziekte op individueel maar ook op populatie niveau. Mijn werkzaamheden zijn het keuren van donors die bloed, plasma of trombocyten geven. 

Met de nieuwe donors wordt uitgebreid gesproken om schade die zowel mogelijk is bij de donors als bij de ontvangers van de bloedproducten te voorkomen. De risicofactoren op bloed overdraagbare infecties (Hepatitis B, C, HIV, syfilis en HTLV) worden met donors besproken om de overdracht van deze agenten te voorkomen. In het geval van een afwijkende positieve test, voer ik een counselinggesprek met de donors. Het doel is om erachter te komen hoe de donor aan de ziekte kon komen. Ook wordt bekeken of de gezondheid van de potentiële donors geen belemmering vormt voor donatie. In sommige gevallen worden ze uitgesloten voor donatie.

Bij alle donors wordt de hemoglobinegehalte en de bloeddruk gemeten. Bij een te laag Hb of een te hoge bloeddruk wordt met de donors gesproken en adviezen gegeven, waaronder leefstijladviezen (bewegen, gevarieerd eten, ect). In sommige gevallen worden de donors naar de huisarts doorverwezen. 

 

U geeft aan dat de rol van de gemeenschap erg belangrijk is bij het voorkomen, verzorgen en genezen van ziekte. Kunt u dit toelichten?

Uit onderzoek blijkt dat de gemeenschap relatief gezien een positief effect kan hebben op gezondheidspromotie en preventie en genezing van ziekte. Voorbeelden van  gemeenschapsfactoren die voor alle leden van een gemeenschap in een specifieke locatie gelden zijn fysieke omgeving (water- en luchtkwaliteit), aanwezigheid van recreatiefaciliteiten, onderwijs en gezondheidsfaciliteiten.

Enkele auteurs hebben verscheidene aspecten van de fysieke en sociale omgeving geïdentificeerd die gezondheid zowel kunnen promoten als compromitteren. Recentelijk zijn interacties tussen individuele en contextuele factoren vastgesteld, bijvoorbeeld voor Diabetes Mellitus en hartziekten, waarbij de effecten op de individuele gezondheid niet alleen worden bepaald door individuele factoren. Het is heel belangrijk dat er meer aandacht wordt gericht op de relatieve bijdrage van individuele en contextuele factoren, omdat de niet-overdraagbare ziekten zoals diabetes, hartziekten, kanker, COPD en infarcten de grootste ‘killers’ in de wereld zijn tegenwoordig. Elk jaar sterven hier 41 miljoen mensen aan. Eerstelijnszorg en dan specifiek de huisarts de dichtbij de patiënt en diens familie staat, zijn het eigenlijke bestuurlijke orgaan in gezondheid.

Er zijn vijf gezondheidsprogramma in het hele land voor specifieke risicogroepen die vanaf de wijk worden uitgevoerd: 

• moeder-kind zorg
• ouderen
• niet-overdraagbare ziekten
• overdraagbare ziekten  (Covid 19, arboviruses i.e. dengue, chikungunya ,etc.)
• bloedtransfusie

 

Wordt er in uw ogen in Nederland genoeg gedaan aan de preventie van ziekte?

Er worden steeds meer preventieprogramma’s door verschillende instanties geïmplementeerd en uitgevoerd. Echter mis ik een structurele aanpak van preventie die door de overheid geïmplementeerd, gefinancierd, uitgevoerd en toegankelijk voor iedereen is.

Cuba is eigenlijk een ontwikkelingsland, maar de gezondheidsindicatoren komen heel dicht in de buurt van rijke landen zoals Nederland en zijn zelfs even hoog als in de Verenigde Staten. De kindersterfte is laag (2020 Cuba 4,0/10 000 en Nederland 3,0/10 000) en de levensverwachting is hoog (Cuba 79 jaar en Nederland 82 jaar) en alles met fors minder geld (2018, Uitgave Zorg in dollars per capita in Cuba 2,519.29 in Nederland 5,634.53).

Dit komt mede doordat op Cuba een duidelijk structuur van zorg is waar preventie en gezondheidsbevordering vooral in de eerste lijn een belangrijke rol spelen. Er zijn overal op Cuba kleine huisartspraktijken (1000-1500 cliënten)  in de buurt, met een vaste duo van een huisarts en een wijk verpleegkunde. Hun functie is curatie, maar vooral ook veel preventie en promoten van gezondheid. De  huisarts en de wijkverpleegkundige brengen jaarlijks de cliënten in kaart. Zelf cliënten zonder klachten bezoeken de huisarts 1x per jaar.

Iedere client wordt in een van de viercategorieën ingedeeld: 

Categorie I:    gezond  (1x consult per jaar)

Categorie II:   risicofactoren (1x consult, 1x visite)

Categorie III:  chronisch ziek  (2x consult, 1x visite)

Categorie IV:  ernstig ziek of gehandicapt (2x visite of  consult).

In het geval van meer gespecialiseerde zorg  verwijst de huisarts  zijn patiënten naar de polikliniek de wijk. De polikliniek is de basiseenheid van de eerstelijnsgezondheidszorg. Per polikliniek zijn ongeveer twintig huisartsen aangesloten. Deze poliklinieken bedienen 20.000-35.000 inwoners.

Op Cuba wordt meer samengewerkt ook met de organisaties die zijndelings met de zorg te maken hebben, zoals de cultuur sector, sport, scholen, wijk organisaties. Er is sprake van een integrale benadering voor het aanpakken van de gezondheidsproblemen van het individu.

Hoewel we in Nederland het Cubaanse model van preventie niet kunnen implementeren (beide landen verschillen veel van elkaar qua politiek, economisch en cultureel systeem) kunnen we van Cuba wel veel leren.  

 

Wat is de reden dat u een holistisch gezondheidsbegrip van groot belang vindt?

Apart van lichamelijke en geestelijke klachten, die een nauw verband kunnen hebben zoals in het geval van stemmingsstoornissen, is het belangrijk om de mens in zijn geheel te benaderen. Ook patiënten met psychische aandoening moeten integraal benaderd worden.

Een voorbeeld waar een integrale benadering plaats kan vinden is in de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg in de community. Bijvoorbeeld Peru, India, Chile en ook op Cuba.

In Cuba bestaan 179 CCSM in het hele land. Patiënten worden vanaf de huisarts/polikliniek naar de centra doorverwezen. Daar werkt een team bestaande uit psychiaters, psychologen, verpleegkundigen, algemeen artsen gespecialiseerd in sociale psychiatrie, specialisten in speciaal onderwijs, psycho-pedagogen, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten en diagnostische medewerksters.

Medische hulp voor de diagnose en behandeling van psychische aandoeningen maar ook revalidatie en het herstel van psychiatrische patiënten na opname in ziekenhuizen vindt ook plaats in deze afdelingen.

Consulten voor ouderen en hun mantelzorgers worden aangeboden door de psychologen van de afdelingen en vaak wordt ook samengewerkt met de dagopvang voor ouderen (Casas de abuelos). Andere taken zijn de bevordering van de geestelijke gezondheid in de gemeenschap en preventie van psychische aandoeningen in de gemeenschap.

De GGZ in Cuba is uitgerust met nationale programma’s (o.a. gericht op suïcidaliteit en verslaving) en de GGZ instellingen zijn over het hele land verspreid. Hier wordt ook een integrale aanpak uitgevoerd:

• Voorkomen en zorg bij suicide
• Verslavingszorg (alcohol en andere verslavingen)
• Zorg voor patiënten met psychoses en andere psychiatrische stoornissen, waarbij ook aandacht voor herstel en terugkeer naar de samenleving.
• Kind- en jeugdzorg.

 

Wat kan het Nederlandse zorgstelsel leren van het Cubaanse zorgstelsel?

– Preventie geïntegreerd in het zorgsysteem

– Sterke eerstelijnszorg met kleine huisartspraktijken met ongeveer duizend ingeschreven patiënten.

– De huisarts heeft zijn hele bevolking in kaart gebracht (dispensarizatie).

– Meer samenwerking in de wijk. Huisartsen met o.a. schollen, massa organisaties.

– Huisartsen spelen ook Cuba een belangrijkse rol qua verandering leefstijladviezen: groepsbijeenkomsten op de wijk, rolmodellen, laagdrempelige consultatiemogelijkheden

– Gezondheidsprogramma’s die op landelijk niveau worden uitgevoerd, ouderenzorg, moeder- en kindzorg.

– Work systematically,  epidemiologist, continue risk assessment and feedback cycle.

Onlangs heeft u CubaMedic opgericht. Kunt u hier iets meer over vertellen?

Door mijn carrière heb ik ervaring in zowel het Cubaanse als het Nederlandse zorgstelsel. Ik heb gemerkt dat beide landen elkaar binnen dit vakgebied kunnen inspireren. Al zolang ik in Nederland woon en werk heb  ik middels presentaties en de organisatie van studiereizen naar Cuba bekendheid gezocht voor het Cubaanse Zorgstelsel.

Daarom heb ik CubaMedic opgericht. Zie mijn filmpje er over: 
https://www.youtube.com/watch?v=MuMgferI4jE

De volgende studiereis is op 31 okt t/m 4 nov 2022: 
https://cubamedic.nl/studiereis. 

 

Wat zou u geneeskundestudenten en jonge artsen graag op het hart willen drukken?

Het belang van preventie, en een focus op samenwerken met andere partijen dan artsn, zoals paramedici of organisaties in de wijk. Gebruik een holistische benadering bij gezondheidsproblemen en denk aan de gemeenschap: wijkgericht denken.

Iets extra

Op Cuba is 87.2 % volledige gevaccineerd met zijn eigen vaccins en is de eerste land ter wereld die een nationale campagne voor de kinderen vanaf leeftijd van twee tot achttien jaar heeft uitgevoerd.